Kredyt to zobowiązanie, które trzeba spłacać przez wiele lat. Nie zawsze jednak wszystko idzie zgodnie z planem i może się zdarzyć, że nasza sytuacja finansowa ulegnie pogorszeniu. Wtedy spłata kredytu może stać się problemem i grozić nam niewypłacalnością. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy jest jakiś sposób na uniknięcie konsekwencji opóźnień w spłacie kredytu? Odpowiedzią może być restrukturyzacja długu. W tym artykule wyjaśnimy, na czym polega, dla kogo jest przeznaczona i jak o nią wnioskować.
Czym jest restrukturyzacja długu?
Restrukturyzacja długu to nic innego, jak modyfikacja pierwotnych warunków spłaty kredytu lub pożyczki na inne, a dokładnie bardziej dostosowane do obecnej sytuacji materialnej kredytobiorcy. Restrukturyzacja zadłużenia ma na celu ułatwić klientowi spłatę zobowiązania, a także poprawić jego kondycję finansową. Możliwość restrukturyzacji kredytów gwarantuje kredytobiorcom Ustawa Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. Zgodnie z art. 75c bank powinien na wniosek kredytobiorcy umożliwić mu restrukturyzację zadłużenia, jeśli tylko jest ona uzasadniona sytuacją finansową lub gospodarczą, w jakiej się znalazł.
Restrukturyzacja długu bankowego jest zatem rozwiązaniem przeprowadzanym przez banki, jeśli:
- dochody kredytobiorcy uległy znacznemu obniżeniu – w szczególności problem ten dotyczy kredytów z długim okresem spłaty. Wtedy restrukturyzacja kredytu może pomóc uporządkować domowy budżet
- nastąpił wzrost rat kredytowych – np. w wyniku podwyżki stóp procentowych lub zmiany kursu waluty obcej. Wtedy restrukturyzacja kredytu może zmniejszyć obciążenie finansowe i zapobiec nadmiernemu zadłużeniu
- wystąpiły nieprzewidziane wydatki lub sytuacje losowe – np. choroba, rozwód, utrata pracy. Wtedy restrukturyzacja kredytu może dać czas na odzyskanie płynności finansowej i uniknięcie opóźnień w spłacie
Jakie są możliwości restrukturyzacji kredytu?
Restrukturyzacja kredytu może polegać na różnych zmianach warunków umowy kredytowej. Nie ma jednego uniwersalnego sposobu na restrukturyzację zadłużenia, ponieważ każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej analizy. Ostateczna decyzja należy do banku, który ocenia sytuację klienta i jego zdolność do spłaty zobowiązania. Jednakże można wyróżnić kilka najczęstszych form restrukturyzacji kredytu:
- Zmiana okresu kredytowania – taka restrukturyzacja kredytu polega na wydłużeniu lub skróceniu okresu kredytowania. W pierwszym przypadku zwiększa się liczba rat, a co za tym idzie, zmniejsza ich wysokość. Jest to zatem najprostszy sposób na zmniejszenie obciążeń związanych z regulowaniem zobowiązania. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że łączny koszt kredytu wzrasta, ponieważ płacimy więcej odsetek. W drugim przypadku zmniejsza się liczba rat, a co za tym idzie, zwiększa ich wysokość. Jest to zatem sposób na szybszą spłatę kredytu i obniżenie jego kosztu. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że wymaga ono większej dyscypliny finansowej i zdolności do ponoszenia wyższych rat.
- Zmiana oprocentowania kredytu – taka restrukturyzacja kredytu polega na obniżeniu lub podwyższeniu stopy procentowej, która ma wpływ na wysokość rat kredytowych. W pierwszym przypadku zmniejsza się koszt kredytu i obciążenie budżetu domowego. Jest to zatem sposób na poprawę sytuacji finansowej i uniknięcie nadmiernego zadłużenia. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że bank może zażądać dodatkowych zabezpieczeń lub poręczycieli. W drugim przypadku zwiększa się koszt kredytu i obciążenie budżetu domowego. Jest to zatem sposób na skrócenie okresu kredytowania i zmniejszenie ryzyka niespłacenia zobowiązania. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że wymaga ono większej zdolności kredytowej i gotowości do ponoszenia wyższych rat.
- Zmiana waluty kredytu – taka restrukturyzacja kredytu polega na zmianie waluty, w której spłacamy zobowiązanie. Dotyczy to przede wszystkim kredytów walutowych, które są narażone na ryzyko kursowe. W pierwszym przypadku zmienia się walutę kredytu na tę, w której otrzymujemy dochody. Jest to zatem sposób na uniknięcie niekorzystnych zmian kursów i stabilizację wysokości rat. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że bank może zażądać dodatkowych opłat lub prowizji za przewalutowanie kredytu. W drugim przypadku zmienia się walutę kredytu na tę, która ma niższe oprocentowanie lub korzystniejszy kurs. Jest to zatem sposób na obniżenie kosztu kredytu i zmniejszenie wysokości rat. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że bank może zażądać dodatkowych zabezpieczeń lub poręczycieli.
- Zmiana sposobu spłaty kredytu – taka restrukturyzacja kredytu polega na zmianie systemu spłaty rat kredytowych. Dotyczy to przede wszystkim kredytów hipotecznych, które mogą być spłacane w systemie równych lub malejących rat. W pierwszym przypadku płacimy co miesiąc taką samą kwotę, która składa się z kapitału i odsetek. Jest to zatem sposób na ułatwienie planowania budżetu domowego i uniknięcie niespodzianek finansowych. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że łączny koszt kredytu jest wyższy, ponieważ płacimy więcej odsetek. W drugim przypadku płacimy co miesiąc coraz niższą kwotę, która składa się z kapitału i odsetek. Jest to zatem sposób na obniżenie kosztu kredytu i szybszą spłatę zadłużenia. Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że początkowe raty są bardzo wysokie i mogą przekraczać nasze możliwości finansowe.
Koszty restrukturyzacji długu zależą od wielu czynników, takich jak:
- Opłata sądowa – jest to kwota, którą trzeba zapłacić za złożenie wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego. W sprawach restrukturyzacyjnych – co do zasady – wynosi ona 1000 złotych. Wyjątkiem od tej reguły jest jedynie uproszczony wniosek i otwarcie postępowania sanacyjnego, który kosztuje 200 złotych.
- Zaliczka na koszty postępowania – jest to kwota, którą trzeba wpłacić na poczet wynagrodzenia nadzorcy lub zarządcy sądowego oraz innych kosztów związanych z postępowaniem. W przyspieszonym postępowaniu układowym dłużnik musi również wnieść opłatę na poczet zaliczki na koszty postępowania. Na dzień sporządzania niniejszego artykułu wynosi ona 5 148,07 PLN.
- Koszty sporządzenia aneksu do umowy kredytowej – jest to kwota, którą trzeba zapłacić za zmianę warunków spłaty kredytu lub pożyczki. Koszt ten zależy od banku i może być ustalony jako stała opłata lub jako procent od kwoty zadłużenia.
- Koszty dodatkowych zabezpieczeń lub poręczycieli – są to kwoty, które trzeba zapłacić za uzyskanie dodatkowych gwarancji dla banku w zamian za obniżenie oprocentowania lub zmianę waluty kredytu. Koszt ten zależy od rodzaju i wartości zabezpieczenia lub poręczenia.